Hilversum staakt!
Plaquette onthuld
Zaterdag 26 februari 2022 herdacht Hilversum de grote Februaristaking van 1941, als protest tegen de Jodenvervolging en verzetsdaad tegen de bezetting door nazi-Duitsland. Oud-burgemeester Pieter Broertjes onthulde een plaquette bij het NSF-kunstwerk op winkelcentrum Seinhorst aan de Jan van der Heijdenstraat.
Ongeveer waar nu het NSF-kunstwerk van Mieke van den Hoeven staat, bevond zich in de oorlog de portiersloge van de NSF. Daar riep de Hilversummer Gerrit Meerbeek op 25 februari 1941 op tot staking. Ook andere NSF’ers deden dat, zoals Anton de Heus, Ab Veltman en Martinus Letterie. Een dag later, op 26 februari trokken zo’n 10.000 Hilversummers in een grote demonstratie naar het oude raadhuis. Dat is de dag waarop Hilversum dit grootste protest tegen de Jodenvervolging herdenkt, één dag na Amsterdam.
Oud-burgemeester Broertjes onthulde een plaquette, aan de voet van het NSF-kunstwerk. Met locoburgemeester Karin Walters legde hij een krans bij het monument. Broertjes, die onlangs afscheid nam als burgemeester, heeft veel betekend voor het herdenken van de Tweede Wereldoorlog, zijn slachtoffers én zijn helden. Gymnasiaste Roxanne de Beaufort vertelde over tijdens de bezetting weggestuurde en naar de vernietigingskampen gedeporteerde joodse leerlingen en docenten. Ook Martine Letterie, kleindochter van Martinus Letterie, hield een toespraak, evenals antifascist Peter van Grinsven en voorzitter Jan Schriefer (FNV) van het herdenkingscomité. Zo’n 100 personen waren bij de herdenking aanwezig.
Tekst plaquette: ‘Op 25 februari 1941 brak op deze plek bij de NSF de Februaristaking uit, in navolging van Amsterdam. Personeel van andere bedrijven sloot zich hierbij aan. Hilversummers liepen de volgende dag, op woensdag 26 februari, in een grote optocht naar het oude raadhuis om tegen de Jodenvervolging en de bezetting te protesteren.’
Vanzelfsprekend stonden sprekers stil bij de Russische invasie van Oekraïne. Pieter Broertjes en Jan Schriefer spraken hun zorgen uit over deze nieuwe oorlog op Europees grondgebied en toonden hun solidariteit met de Oekraïense bevolking. Stichting Comité Herdenking Februaristaking Hilversum 1941 veroordeelt de Russische inval ten sterkste. Antifascisme betekent ook stelling nemen tegen dictatuur, onderdrukking en oorlogsgeweld.
Wat eraan voorafging
Op 25 februari 1941 werd bij de Nederlandsche Seintoestellen Fabriek in Hilversum een massale staking uitgeroepen. De bijna 2.000 NSF-ers legden uit protest tegen de Jodenvervolging het werk neer. Daarmee volgden ze het voorbeeld van Amsterdam. Gerrit Meerbeek werkte in Amsterdam, bij Fokker.
De volgende dag trokken vele duizenden in optocht naar het oude stadhuis. Stakers Anton de Heus en Ab Veltman zijn er altijd trots op gebleven dat Hilversummers op 25 en 26 februari 1941 zo massaal meededen aan de stakingen tegen de Jodenvervolging. Hun trots zetten wij voort met de jaarlijkse herdenking.
De Februaristaking 1941 in Amsterdam, Hilversum, Zaandam, Haarlem, Velsen, Weesp, Muiden, Bussum en Utrecht was de eerste massale verzetsactie tegen de Duitse bezetter. Het was ook het enige openlijke volksprotest tegen de Jodenvervolging in bezet Europa. Hilversum herdenkt deze heldendaad ieder jaar op 26 februari. Dat doen we op de plek waar de staking begon, op het voorplein van het huidige winkelcentrum Seinhorst aan de Jan van der Heijdenstraat. Daar bevond zich ooit de toegangspoort tot de NSF.
